Dünya kakao üretiminin yüzde 60’tan fazlasını elinde bulunduran Gana, Fildişi Sahili ve Nijerya’da yaşanan iklim değişikliği ve ağaçlardaki böceklenme sorunu kakaonun fiyatını artırırken, çikolatanın geleceğini de kötü etkileyeceğe benziyor.
Ticaret Borsası’nda işlem gören mayıs vadeli kakaonun ton başına fiyatı, 9 bin 600 doların üzerine çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Kakao fiyatları, küresel arzdaki düşüşün etkisiyle 3 ayda yaklaşık 2 katına çıkarak rekor seviyelere yükseldi.
Çikolata üreticileri, kakao temin etme noktasında zor duruma düştü.
Batı Afrika’daki iklim faktörleri
Batı Afrika’daki iklim faktörlerinin çikolata üreticilerini kakao temin etme noktasında zor duruma sokmasıyla kakao fiyatları tarihi zirveyi gördü.
Kakao arzında yüzde 8’lik düşüş
Veri analitiği ve danışmanlık firması GlobalData’ya göre, 2023-2024 sezonunda önceki 12 aya kıyasla kakao arzında yaklaşık yüzde 8’lik düşüş öngörülürken, kayıpların başlıca nedeni; en büyük iki tedarikçi olan Fildişi Sahili ve Gana’daki sorunlar gösterildi.
Sıcaklık ve kuraklık
Kakao çekirdeklerinin gelişimini etkileyen sıcaklık ve kuraklık nedeniyle nisan ayında başlayacak ara hasadın da geçen yıla göre düşük olacağı tahmin ediliyor.
Sınırlı arz, hızla artan fiyatlarla kakao piyasasında belirsizliklere sebep olurken New York ve Londra kakao vadeli işlem piyasalarında kakao çekirdeği fiyatları dün tüm zamanların en yüksek seviyelerini gördü.
Son 3 ayda New York’da yüzde 150’den fazla arttı. Mart 2023’den beri ise fiyatlar yüzde 255 artış gösterdi.
Uranyumdan sonra en çok yükselen ham madde
Geçen yıl yüzde 61’den fazla artarak uranyumdan sonra en çok yükselen ham madde haline gelen kakaonun bu yıl da ton başına fiyatının 9 bin dolar seviyesinde olan bakırı geride bırakması dikkati çekti.
Bitki hastalıkları
Kakao arzında sorunlarının ana nedeni uzun süreli kuraklık ve şiddetli yağmur gibi kötü hava koşulları gösterilirken, bitki hastalıkları da mahsulü etkiliyor. Özellikle de kakao ağaçlarının ölmesine neden olan CSSVD virüsü kakao üretimini olumsuz etkileyen önde gelen faktörler arasında yer aldı.
Yeni dikilen ağaçların meyve vermesi 3 ila 5 yılı alıyor
Virüsten etkilenen ağaçların kesilmesi gerekirken, yeni dikilen ağaçların meyve vermesi 3 ila 5 yılı alıyor. Bu nedenle gelecek 2-3 yıldaki arzın son 15-20 yılın ortalamasından daha düşük olabileceği ve bunun da kakao çekirdekleri için ortalamanın üzerinde fiyatlara yol açabileceği öngörülüyor.
Çikolata hayranları için üzücü haber
Dünyadaki kakao üretiminin yüzde 60’ını karşılayan iki ülkeden gelen in ardından, tüm dünyada çikolata fiyatlarının da keskin bir şekilde artması bekleniyor.
Yükselen kakao fiyatlarının ralli yapması tüketiciler için sıkıntılı bir sürece işaret ediyor. Çikolata üreticileri, yüksek kakao fiyatlarını ya fiyat artışları şeklinde ya da ambalaj boyutlarını azaltarak tüketicilere yansıtıyor.
İklim koşulları nedeniyle kakao hasadının azalması çikolata üreticilerini fiyat artırımı yapmaya itmişti. Üretim kesintisinin devam etmesiyle çikolata fiyatlarının daha da sert artabileceği tahmin ediliyor.
“Uzun süren yağışlar kakao ağaçlarının böceklenmesine yol açtı”
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, kakao fiyatlarının özellikle son bir yılda çok hızlı yükseldiğini belirterek, bunun en büyük nedenlerinden birinin özellikle Batı Afrika’da yaşanan hava koşullarındaki değişiklikler olduğunu söyledi.
El Nino hava akımı
Geçen yıl bütün dünyada El Nino hava akımı yaşandığını anımsatan Ergezen, sözlerini şöyle sürdürdü:
El Nino dediğimiz olay aslında sıcaklıkların olduğundan daha sıcak, yağışların da olduğundan daha yağışlı olmasına yol açan bir hava koşuluydu. Batı Afrika dediğimiz bölge ise dünya kakao üretiminin yüzde 60’tan fazlasını gerçekleştiren bir bölge. Burada başlıca Gana, Fildişi Sahili ve Nijerya gibi ülkelerde üretilen kakao dünya çikolata sektörünün en büyük temel kaynağı. Bu bölgede hava sıcaklıkları beklenirken yağışların yaşanması ve yağışların uzun sürmesi bu bölgedeki kakao ağaçlarının böceklenmesine yol açtı.
Kakaoda rekolte düştü
Zafer Ergezen, kakao ağaçlarının böceklenmesinin kakao rekoltesinin düşmesine yol açtığını belirterek, şimdi bu bölgelerdeki yağışların ve hava sıcaklıklarının kakao sektöründe ciddi bir arz sıkıntısına neden olduğunu, stokların hızlı bir şekilde azaldığını anlattı.
Haber Kaynağı: Anadolu Ajansı (AA)
